بررسی و تحلیل چالش‌های پایداری توسعه فضایی در شهر مرزی بانه

پتانسیل مراوده­های اقتصادی در آنسوی مرزهای غربی کشور منجربه رونق اقتصاد میان­مرزی در شهرستان بانه شده است. شهر بانه و شبکة منطقه­ای تحت نفوذ آن در پیوند متقابلی که با یکدیگر برقرار کرده­اند در مسیر رشد قرار گرفته‌اند. پویایی و رشد این شبکه، وابسته به عوامل و کنش­های نامعین و ناپایداریست که ممکن است در آینده، رونق کنونی این شبکه را با سکون و رکود مواجه سازد. شواهد موجود، مؤید غفلت مدیران، تصمیم­سازان و تصمیم گیران محلی و ملی از فرصت­های موجود در جهت توسعه است. هدف اصلی این پژوهش روشن ساختن ضرورت توجه به ناپایداری تحولاتی است که اکنون منجر به رونق و پویایی شهر بانه و شبکه تحت تأثیر آن شده است. این تحقیق بر اساس هدف جزء تحقیقات کاربردی و بر اساس ماهیت جزء تحقیقات توصیفی-تحلیلی است که با روش تحلیل محتوا انجام شده است. باتوجه به ابعاد گستردة مسأله تحقیق، از ابزارها و روش‌های متنوعی از قبیل پیمایش پدیدارشناسانه، مصاحبه با عوامل ذی­نفع و ذی­نفوذ، کارتوگرافی کالبدی-فضایی و تحلیل داده­های ثانویه استفاده شد. آینده­پژوهی توسعه در شهرستان بانه از طریق تعمیم فرآیند راهبردی توسعة شهر دبی به مصداق­های موجود و محتمل شهر بانه و شبکه تحت نفوذ آن، انجام شد. نتایج پژوهش نشان می­دهند که تقویت نقش و عملکرد اخیر شهر بانه متأثر از اقتصاد میان مرزی غیررسمی، منجر به تحولات گسترده کالبدی-فضایی-عملکردی در این شهر و شبکه تحت نفوذش شده است. اما رونق کنونی بدلیل نامشخص بودن عوامل و رویکرد کنش­گران ممکن است در آینده با افول و انحطاط مواجه گردد. در همین راستا سناریویی برای توسعة شهر بانه و شبکه تحت نفوذ در آینده پیشنهاد شد. مبانی فکری این سناریو متکی به نظریه­های توسعة منطقه­ای و مفهوم توسعه و مصداق عملی آن مبتنی بر تجربه­ای است که دبی را در کمتر از نیم قرن، از یک سکونت­گاه بدوی به شهری جهانی تبدیل نمود.